ΑΙΑΣ του Αργύρη Ξάφη

 

Παρακολουθήσαμε την πρεμιέρα στις 29 Ιουλίου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου.

Πέρασαν μέρες πολλές για να βάλω πέντε λέξεις στο χαρτί. Ανήκω στην κατηγορία των θεατών που μηρυκάζω τις προσλαμβάνουσες. Και στο κάτω κάτω της γραφής δεν πληρώνομαι με το κομμάτι.  Πολλά πράγματα κατακάθονται μέσα σου με την ζύμωση του χρόνου και του τόπου. Ένα οδοιπορικό στην Δυτική Μακεδονία έγινε το ωραιότερο χαλί για ν απλωθούν εικόνες και συναισθήματα. Σ ένα καφέ στους Ψαράδες της Μεγάλης Πρέσπας , αγναντεύοντας το τριεθνές στα νερά της λίμνης, ίσως στοχαστείς πιο μετράει πιο πολύ , το μπόι ή η σκιά του. Η Δύναμη , η Ισχύς ,  είναι προνόμιο αλλά και βάρος μέγα. Το παλτό είναι σιδερένιο.

Ο άντρας κάνει τη γενιά κι όχι η γενιά τον άντρα , είπε μετά από αιώνες ο Βενιζέλος.

Η παράσταση ήταν ένας θρίαμβος της συλλογικότητας . Κρίμα. Πολύ κρίμα. Να εξηγήσω. Ο Ξάφης με την λογική ανασφάλεια του πρωτοεμφανιζόμενου στην Επίδαυρο , εμπιστεύτηκε απόλυτα τους συνεργάτες του και κατάπιε όλες τις ιδέες τους αμάσητες. Ολοι υπερέβαλαν εαυτόν , τα γκάζωσαν φουλ δηλαδή. Ο Ξάφης δεν ήταν ο μαέστρος του εγχειρήματος αλλά ο συντονιστής. Ο ενδυματολόγος στην Ανατολή, ο σκηνογράφος στη Δύση, ο συνθέτης αλλαχού.

Γενικά το μυαλουδάκι μου  μπουκώνει όταν βλέπω πολλούς νεωτερισμούς μαζί. Ωπα παίδες , θα παιχτούν κι άλλα έργα , μην ζπρώχνεστε Οστερμαγιερ όλοι.

Δεν καταλαβαίνω γιατί σώνει και καλά σε μια τραγωδία νάχουμε και χιουμοριστικά σφήνακια , « για να χαλαρώσει το κοινό» ντεμέκ. Αυτά τα ευφυολογήματα καθώς και η υπερχρήση των live μουσικών μέσα στην κινησιολογία σαν αμερικάνικα καρτούνς,  , ήτανε πολύ ΟΧΙ από εμένα.

Αναλυτικώτερα , ο υπέρτιτλος κατ εμέ της παράστασης θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ΑΙΑΣ Ο ΜΠΥΡΟΚΟΙΛΙΑΣ.

Ο μυθικός ήρωας Αίας , ο γιγαντόκορμος λεβέντης , ο τρόμος των εχθρών άμα τη εμφανίσει, με φανελάκι ΑΤΘΙΣ με τιραντάκια και εξέχουσα μπυροκοιλιά. Ξέρω , ξέρω , η ουσία μετράει και το υποκριτικό ταλέντο του Σταμουλακάτου, αλλά δάκρυσαν τα ματάκια μας με τον μπεσαλή της χασαποταβέρνας.

Ο Αίας του Σταμουλακάτου μαζί με τον Κρεόντα του Μπισμπίκη αναβίωσαν την Γιορτή του Κρασιού στο Δαφνί φέτος.

Η αξιοπρέπεια του κοίλου διασώθηκε από την Εύη Σαουλίδου , ωραία ως χήρα Τέκμησσα, και τον Χρήστο Στυλιανού ως Τεύκρο. Ο οποίος ειλικρινά θρήνησε τον αδερφό του Αίαντα, ντυμένος ως Γιάννης Φλωρινιώτης όμως. (τι σας έλεγα?)

Ο Δημήτρης Ημελλος έμεινε αναξιοποίητος Οδυσσέας , χαριεντιζόμενος με κάποια καμπαρετζού Αθηνά τ όνομα. (Δέσποινα Κούρτη).

Οι Γιάννης Νταλιάνης (Μενέλαος) και Νίκος Χατζόπουλος (Αγαμέμνων) , άψογοι ως δημόσιοι υπάλληλοι, μήνας μπαίνει, μήνας βγαίνει, ο μισθός να πέφτει.

Ο Χορός , αχ , ο Χορός. Πολύς κόπος και πολύς ιδρώτας για το ανασούμπουρδο. Κι αυτό το νέο κόλλημα να γδύνονται και να ξανα-ματα -ντύνονται οι Χοροί, νέα μόδα είναι ??

Λυπάμαι αλλά εάν ενδυματολογικά στοχεύσαμε πάτο, κερδίσαμε. Πολύ καπαρτινομουσαμάς έπαιξε.

Να πιστώσουμε θετικά την σκηνογράφο Μαρία Πανουργιά για την έξυπνη κατασκευή επί σκηνής ενός IGLOO -θερμοκήπιο τύπου που βοήθησε πολύ στην δημιουργία των απαραίτητων ψευδαισθήσεων που απαιτεί μία μυθολογική αφήγηση.

Με τούτα και μ εκείνα θόλωσε το μήνυμα του έργου. Μέχρι που μπορούμε να φτάσουμε υπερασπιζόμενοι τις αρχές μας ? ακόμα παρακάτω , πρέπει να ζούμε με αρχές ή με προσαρμοστικότητα στις εκάστοτε συνθήκες και συμφέροντα? Ποια αλήθεια ισορροπεί ανάμεσα στα δυό ?

Ότι είναι « νόμιμο « , είναι και ηθικό ? ήρθαμε στα νερά μας.

Αργύρη Ξάφη , έχεις πολλά να δώσεις. Αναμένουμε.

 

IΦΙΓΕΝΕΙΑ ΕΝ ΑΥΛΙΔΙ

 

Του Θεμη Μουμουλιδη . Παρακολουθησαμε την πρεμιερα στις 16 Ιουλιου στο Αρχαιο Θεατρο Ηλιδας.

Σαν τελικη επιγευση θα ελεγα ότι παρακολουθησαμε μια –επιτελους –ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ παρασταση. Θα σας εξηγησω πως το εννοω.

Ο σκηνοθετης ειχε μια συγκεκριμενη  ιδεα για την παρουσιαση της τραγωδιας. Με την βοηθεια των συνεργατων του , την απεδωσε ολοκληρωμενη. Ειχε την οξυδερκεια να « εκμεταλλευτει» την δημιουργικοτητα των συνεργατων του, αλλα αυτος πηρε τις τελικες αποφασεις εξ ου και το ενιαιο υφολογικα αφηγημα.

Καταντω μονοτονος για τους λιγους που καθονται να διαβασουν τις ερασιτεχνικες κριτικες μου αλλα παντα θα φωναζω γραπτως ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ Ο ΛΟΓΟΣ. Γι αυτό παρακολουθω τις αθανατες και παντα σηματοδοτικα επικαιρες τραγωδιες μας. Οι υπολοιπες φιοριτουρες , το περιτυλιγμα δηλαδη, επονται.

Κι εδώ παιδια μου, πιασαμε το τζακ-ποτ. Η μεταφραση της Παναγιωτας Πανταζη είναι απολαυση. Ρεει σαν γαργαρο νερακι . Ουτε λεκτικες αναστροφες, ουτε πομπωδεις ακαταληπτες εκφρασεις , ουτε σολοικισμοι. Μια τραγωδια σημερα ,  φιλικα συμβατη με το μεσο νοητικο μου επιπεδο.

Να σας βαλω στο κλιμα , εάν δεν το ειδατε ακομα. Βρισκομαστε στην Αυλιδα οπου εχει συγκεντρωθει ο ελληνικος στολος – περιπου 1000 πλοια συμφωνα με το μυθο- για να εκστρατευσει στην Τροια. Σε ένα στρατοπεδο 50.000 ανδρων τι θα εβλεπες? Οπλισμο και πανοπλιες να λαμπυριζουν στον ηλιο. . Ετσι δενει και το μεγαλοπρεπες μεταλλικο σκηνικο  (Γιωργος Γαβαλας) που δεσποζει στη σκηνη. Οι αντρικες ενδυμασιες εξυπνα παραπεμπουν σε Σταυροφοριες , εκστρατειες αλλωστε ησαν κι αυτές.(Νικη Ψυχογιου).

Η μουσικη επενδυση λιτη και γεφυροποιος χωρις να είναι μελο  ουτε αλλοπροσαλα πνευστα και βιολοντσελα. Πως θα μπορουσε να είναι αλλιως με τοση τεστοστερονη τριγυρω ? (Σταυρος Γασπαρινατος)

Γνωμες για τους ηθοποιους.

Ο Λαζαρος Γεωργακοπουλος (Αγαμεμνων ) είναι συγκλονιστικος. Μπορει ο Γιαννης Στανκογλου να είναι ο εθνικος τραγωδος μας , τεχνικα αρτιος, ο Λαζαρος όμως βαζει και ψυχουλα μεσα , οδυνη και σπαραγμο. Ο αρχιστρατηγος  Αγαμεμνων αγωνιζεται να μην συντριβει αναμεσα στις  Συμπληγαδες του ιστορικου καθηκοντος και της ανθρωπινης διαστασης. Η τραγικη του αποφαση  ,  είναι υποκλιση στην θεικη εντολη η μηπως υπερτατη εθνικη υπερβαση ?? Ιντριγκαδορικο ερωτημα , δε νομιζετε?

Ο Ακης Σακελαριου (Μενελαος) μας ειχε ηδη εκπληξει ευχαριστα ως Διονυσος στις Βακχες της Νικαιτης Κοντουρη. Επιστρεφει δυναμικα με μια διπροσωπη και διμουτσουνη ερμηνεια. Αδιστακτος κι ανθρωπινος. Αλαζων και μεγαλοθυμος. Πανουργος και μειλιχιος . Με το κακο , με το καλο, με το συμφερον. Του.

Η Ιωαννα Παππα (Κλυταιμνηστρα). Υποκριτικη για σεμιναριο. Μην παρεξηγηθω , ερασιτεχνης θεατης ειμαι. Κραυγαζει όμως αυτοκρατορικη μεγαλοπρεπεια ακομα  και με τη σταση του σωματος. Όταν δειτε την παρασταση σας παρακαλω εστιαστε στο προσωπο της. Μια ολοκληρη παρασταση του ιαπωνικου θεατρου ΝΟ σε ένα μονο προσωπο. Πως μπορεις να βιωσεις την οδυνη του χαμου του παιδιου σου χωρις να κατεβεις ουτε σκαλι απ το θρονο σου ? Ιωαννα Παππα υποκλινομαι.

O Γιωργος Χρυσοστομου (Αχιλλεας) στην αρχη με μπερδεψε. Πιστεψα πως η ακαμπτη σταση στου οφειλεται στο αγχος της πρεμιερας και στη συνεχεια θα στρογγυλεψει . Λαθος μου μεγα. Ο Αχιλλεας ανατραφηκε στο Πηλιο από τον Κενταυρο Χειρωνα για να γινει μεγας πολεμιστης. Ο Αχιλλεας είναι ευθυς , αποφασιστικος κι απολυτος . Στα θεματα τιμης κι ευθυνης δεν δισταζει, μπαινει μπροστα με το σπαθι του. Είναι ο θρυλικος Αχιλλεας . Μας εχει μπολιασει ασχημα το Χολυγουντ με δανδηδες και σουρουκλεμεδες Μπραντ Πιτ τυπου.

Ειμαστε συνηθισμενοι στην φιγουρα του φυλακα η και αγγελου που φοβαται  ότι τα κακα μαντατα που φερνει θα γυρισουν στο κεφαλι του. Οι σκηνοθετες αρεσκονται να επιλεγουν έναν κακομοιρη η και μουρλοκακομοιρη στις αποδοσεις τους , να λεει και κανα χωρατο να σκαει το χειλακι του θεατη. Στην συγκεκριμενη παρασταση δεν ισχυει ουτε αυτό. Ο Παντελης Δεντακης  (Αγγελος) ) εχει και γνωμη σοβαρη και σταση αξιοπρεπη,  ικανη να ακουστει και να επηρεασει. Συμβουλος ανταξιος της εμπιστοσυνης του ηγεμονα .

Γκρινιαζω από την αρχη της σεζον πως οι τηλεοπτικοι αστερες , ως νεοι κραχτες μπουκαρανε μαζικα στις τραγωδιες. Δεν κρυβω πως χαρηκα στην ειδηση πως η ξινη Αντιγονη Χειλα-Φαμελη αφησε στα κρυα του λουτρου την παρασταση στις προβες. Ανελαβε η Μαρια Πετεβη ως Ιφιγενεια. Στο πρωτο μερος ως ανυποψιαστη βασιλοκορη ηταν τρυφερη χωρις μελο κορωνες. Στο δευτερο μερος όμως , οπου αντιλαμβανεται τι της επιφυλασσει η μοιρα της –μια ψιλοσφαγη στο βωμο δηλαδη- κυριολεκτικα μεταμορφωνεται. Πιανει τον ταυρο απ τα κερατα και τραβαει μπροστα. Μπροστα και πανω. Διαφεντευει το πεπρωμενο της . Αξιοτιμοι φιλοι , βρηκαμε φλεβα νομιζω.

Ο ΧΟΡΟΣ. Οκτω παρθενες  κορασιδες, σωστα αερικα, να μας ταξιδευουν ως αφηγητες , ποτε στο παρελθον, ποτε στο μελλον . Παρουσες στη σκηνη σε ολη τη διαρκεια της πλοκης , χαριζαν δροσια και κινηση. Εξυπνη ιδεα η πρωταγωνιστικη παρουσια τους.

Ξεχωριστη μνεια στην εξαισια μαεστρικη κινηση Ιφιγενειας και Χορου από την Σεσιλ Μικρουτσικου.

Ατελειες και λαθη σιγουρα θα εντοπισουν οι επαγγελματιες κριτικοι. Εγω παντως την παρασταση την απολαυσα και θα την θυμαμαι. Να τη δειτε κι εσεις. Μια φυσιολογικη παρασταση ετσι γι αλλαγη . Αρχη-μεση και τελος. Και αγαλλιαση ψυχης.

Ραντεβου στα κοιλα.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ 2022 - CESARIS GRAUZINIS

Παρακολουθήσαμε την πρεμιέρα στο θέατρο Φρύνιχος των Δελφών στις 15/7.

Συμπέρασμα : ο Grauzinis δε μένει πιά εδώ. Η ρέπλικα του απλώς έκανε μιάν  αρπαχτούλα. Θα φορεθούν φέτος πολύ οι τηλεοπτικοί αστέρες. Θα οργώσουν κυριολεκτικά τη χώρα όλα τα prime time των σήριαλς. Και τι να κάνουν οι παραγωγοί για σίγουρη προσέλευση κοινού ? παίζεις σε σήριαλ ? μέσα !. Τα κριτήρια συμμετοχής σε αρχαία τραγωδία μάλλον άλλαξαν ή και προσαρμόστηκαν θαρρώ.

Ο κος Grauzinis υπήρξε αγαπημένος μου και ανηφορίζοντας ήμουν πεισμένος ότι  κάτι καλό θα μας έτερπε. Στα πρώτα δεκαπέντε λεπτά ήθελα να φύγω αλλά από σεβασμό -και μαζοχιστική περιέργεια – παρέμεινα.

Φαντασιωθείτε το όλο κλίμα ως εξής :

 Ο συνθέτης Δημήτρης Θεοχάρης όταν έγραφε την μουσική επένδυση φορούσε ακουστικά. Στο δεξί άκουγε την Αμελί του Γιάν Τίερσεν και στο αριστερό το Αντεργκράουντ του Μπρέγκοβιτς.  Λόλα να ένα μήλο.

 Τ άκουσε η ενδυματολόγος Kenny McLellan  και θεώρησε έξυπνο να τους ντύσει ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ του Κώστα Φέρρη. Κοστουμάτα κουτσαβακια.

 Στους 7 επί Θήβας ο Τσέζαρις είχε σκάλες, στον Αγαμέμνωνα πασαρέλες , πάρε τώρα καρέκλες και μαδέρια . Σκηνογραφία μαραγκούδικη σχολή.

Σκαρφίστηκε κι ένα συμποσιακό τραπέζι από Παζολίνι κι έκλυτη εξουσία και το τερμάτισε.

Αμφισβητώ σθεναρά ότι η μετάφραση ήταν του Γιώργου Μπλάνα αυθεντική χωρίς προσαρμογές γιατί το κείμενο που ακούσαμε ήταν κακοποιημένο βάναυσα. Μπάστα αδέρφια . Σεβασμό στον Αρχαίο Λόγο.

Αγαπητέ αναγνώστη σε τρώει ο απαυτός σου να μάθεις για τους ηθοποιούς φίρμες,  the talk of the town , gossip κι έτσι.

Η παράσταση θα μπορούσε κάλλιστα να έχει ως υπέρτιτλο : KΡΕΩΝ , όλα τα σφάζω, όλα τα μαχαιρώνω. Η παράσταση ήταν προσαρμοσμένη πάνω στον Βασίλη Μπισμπίκη. Μία γκροτέσκα φιγούρα , μαχαλόμαγκα, μονίμως σκυμμμένο με τα χέρια στις τσέπες , και γυαλιστερό κοστούμι , γραβάτα άνευ. Εχω την αίσθηση πως ο Σοφοκλής ίσως να μην είχε κατά νού το γαμώ και δέρνω για τον ήρωα του. Ο άρχων Κρέων φρονώ πως είχε μία εύστροφη αλαζονεία για να αντιπαρατεθεί ιδεολογικά και ηθικά  με τα θεικά θέσφατα. Δεν ήταν θέμα πυγμής αλλά διαλεκτικής μεταξύ θεών κι ανθρώπων.  Κρέων – Βόσκαρης σημειώσατε 2.

Η Ελλη Τρίγκου ενσάρκωσε την αμέριμνη παιδούλα  ηρωίδα  Αντιγόνη που σύμφωνα με την πλοκή θα έπρεπε να ωριμάσει βίαια λόγω των συμφορών που έπεσαν στην οικογένεια της. Αμ δε. Η όλη παρουσία της στην σκηνή εν συντομία « ένα φράγκο η βιολέτα , τσιγκολελέτα , τσιγκολελέτα » .. Once Bibibo , always Bibibo. Eως εδώ.

Η ομόσταυλη της μέλισσα Δανάη Μιχαλάκη είναι μία ευθυτενής κοπέλα. Είναι. Ευθυτενής.

Ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης με εκνεύρισε αφόρητα. Με ένα συνεχές υπομειδίαμα , βρέξει , χιονίσει , μας έπεισε ότι ξέρει να κάνει ένα μόνο πράγμα : καφεθέατρο. Η όλη παρουσία του ήταν καρδιογράφημα ευθεία.

Ο Γιώργος POLKAR Παπαγεωργίου ,φιλότιμος αλλά αγχωμένος. Ανοστος. Διεκπεραιωτικός δηλαδή.

Ο νεαρούλης τηλεοπτικός Στρατής Χατζησταματίου , αιχμάλωτος σ ένα κοστούμι τρία νούμερα μεγαλύτερο , μόνο συμπάθεια προκαλούσε προσπαθώντας να σταθεί ως πριγκιπάκος Αίμων. Μάταια.

Δεν κατάλαβα γιατί όσοι αναλαμβανουν τον ρόλο του Φύλακα (εδώ Κώστας Κορωναίος ) πρέπει να σεφερλίζουν.  Κοινό στοιχείο σκηνοθετών και παραστάσεων.

Κράτησα τελευταίο τον ΧΡΗΣΤΟ ΣΑΠΟΥΝΤΖΗ. Ο οποίος έσωσε την υποκριτική αξιοπρέπεια. ΗΘΟΠΟΙΟΣ. Ως Τειρεσίας ενδιαφέρων αλλά όταν κλήθηκε να ερμηνεύσει μία ωδή προς τον Διόνυσο (?) , ερμηνευτικά και κινησιολογικά άριστος. Μία σκηνή όαση.

Το φινάλε της παράστασης ξεπατικωτούρα από  το φινάλε του αριστουργήματος Αντεργκράουντ του Κουστουρίτσα. Το κοινό χειροκρότησε απαξ. Χωρίς ενθουσιασμό κι απανακλήσεις.

Εάν η φετινή σεζόν ξεκίνησε έτσι, πολύ φοβάμαι ότι θα ξενερώσουμε άσχημα. Για να δούμε τι θα δούμε.